บทที่8 Decision Support System

ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ

     ระบบที่ช่วยในการตัดสินใจเกี่ยวกับการจัดการ การรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล และการสร้างตัวแบบการตัดสินใจที่ซับซ้อน เพื่อสนับสนุนการแก้ปัญหาที่มีลักษณะกึ่งโครงสร้างได้ดีขึ้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการดำเนินงานขององค์กร

การทำงานของระบบ DSS

     เป็นการประสานการทำงานระหว่างบุคลากรกับเทคโนโลยีทางด้านซอฟต์แวร์ โดยเป็นการกระทำโต้ตอบกัน เพื่อให้หาคำตอบที่ง่าย สะดวก รวดเร็วจากปัญหาที่ไม่มีโครงสร้างแน่นอน มีความยืดหยุ่นในการปรับเปลี่ยน และอยู่ภายใต้การควบคุมของผู้ใช้ตั้งแต่เริ่มต้นถึงสิ้นสุดขั้นตอน

     ระบบการสนับสนุนการตัดสินใจประกอบด้วยชุดเครื่องมือ ข้อมูล ตัวแบบ และทรัพยากรอื่นๆ

     ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ เริ่มขึ้นในช่วงปี ค.ศ. 1970 เพื่อที่จะพัฒนาระบบการสนเทศที่ช่วยผู้บริหารในการตัดสินใจปัญหาที่ไม่มีโครงสร้างที่แน่นอน หรือกึ่งโครงสร้าง 

ความสามารถของDSS

     1. สนับสนุนการตัดสินใจของผู้บริหาร

     2. สนับสนุนการสร้างฐานความรู้

     3. สนับสนุนการใช้งานของผู้หารแบบต่อประสานกับผู้ใช้

ประเภทของตัวแบบ

     1. ตัวแบบการภาพ

     2. ตัวแบบกราฟิก

     3. ตัวแบบพรรณา

     4. ตัวแบบคณิตศาสตร์

ประเภทของการวิเคราะห์

แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ

     1. ตัวแบบที่ใช้ในการตอบคำถามว่า "คืออะไร" (What is)

     2. ตัวแบบที่ใช้ในการตอบคำถามว่า "จะเกิดอะไรขึ้น ถ้า....." (What if)

     3. ตัวแบบที่ใช้ในการค้นหาเป้าหมาย

ส่วนประกอบของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ 

แบ่งออกเป็น 4 ส่วน คือ

1. ระบบการจัดการข้อมูล

การบริหาร การจัดเก็บข้อมูล การประมวลข้อมูลให้ได้มาซึ่งข้อมูลที่มีประโยชน์ที่พร้อมจะสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ในทันทีการจัดการข้อมูลจะเกิดประโยชน์สูงสุดหรือประสิทธิภาพสูงสุดก็ต่อเมื่อผู้ใช้ข้อมูลสามารถใช้ข้อมูลที่ต้องการได้อย่างรวดเร็ว ถูกต้อง และเป็นกลางมากที่สุด เพื่อจะได้นำข้อมูลเหล่า นั้นมาช่วยในการตัดสินใจหรือนำไปใช้ประโยชน์อื่นๆ ต่อไปใน ปัจจุบันนี้ข้อมูลต่างๆ ได้ถูกจัดการไว้อย่างเป็นระเบียบ โดยเก็บไว้ในสิ่งที่เรียกว่า แฟ้ม (File)

2. ระบบการจัดการตัวแบบ

เป็นชุดซอฟต์แวร์สำเร็จรูปที่รวมตัวแบบต่างๆ เช่น ตัวแบบด้านการเงิน ตัวแบบสถิติ ตัวแบบการจัดการ และตัวแบบเชิงปริมาณอื่นๆ ที่มีความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูล และมีซอฟต์แวร์ที่ทำหน้าที่จัดการแบบจำลองในงานต่างๆ เรียกว่า ระบบจัดการฐานตัวแบบ

3. ระบบการจัดการความรู้

การรวบรวม สร้าง จัดระเบียบ แลกเปลี่ยน และประยุกต์ใช้ความรู้ในองค์กร โดยพัฒนาระบบจาก ข้อมูล ไปสู่ สารสนเทศ เพื่อให้เกิด ความรู้ และ ปัญญา ในที่สุด

4. ระบบการติดต่อกับผู้ใช้

ระบบการติดต่อกับผู้ใช้ เป็นการจัดการการโต้ตอบระหว่างผู้ใช้กับระบบสนับสนุนการตัดสินใจ โดยผู้ใช้สามารถสื่อสารและสั่งผ่านระบบย่อยนี้เพื่อทำงานกับระบบสนับสนุนการตัดสินใจได้

ปัญญาประดิษฐ์ (อังกฤษ: artificial intelligence) หรือ เอไอ (AI)

หมายถึงความฉลาดเทียมที่สร้างขึ้นให้กับสิ่งที่ไม่มีชีวิต ปัญญาประดิษฐ์เป็นสาขาหนึ่งในด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ และวิศวกรรมเป็นหลัก แต่ยังรวมถึงศาสตร์ในด้านอื่น ๆ อย่างจิตวิทยา ปรัชญา หรือชีววิทยา ซึ่งสาขาปัญญาประดิษฐ์เป็นการเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการการคิด การกระทำ การให้เหตุผล การปรับตัว หรือการอนุมาน และการทำงานของสมอง แม้ว่าดังเดิมนั้นเป็นสาขาหลักในวิทยาการคอมพิวเตอร์ แต่แนวคิดหลาย ๆ อย่างในศาสตร์นี้ได้มาจากการปรับปรุงเพิ่มเติมจากศาสตร์อื่น ๆ

ความสามารถที่มนุษย์ต้องการให้ AI ทำแบ่งได้ 4 กลุ่ม ดังนี้

1. ระบบที่คิดเหมือนมนุษย์

ก่อนที่จะทำให้เครื่องคิดอย่างมนุษย์ได้ ต้องรู้ก่อนว่ามนุษย์มีกระบวนการคิดอย่างไร ซึ่งการวิเคราะห์ลักษณะการคิดของมนุษย์เป็นศาสตร์ด้าน cognitive science เช่น ศึกษาโครงสร้างสามมิติของเซลล์สมอง การแลกเปลี่ยนประจุไฟฟ้าระหว่างเซลล์สมอง วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงทางเคมีไฟฟ้าในร่างกายระหว่างการคิด ซึ่งจนถึงปัจจุบันเราก็ยังไม่รู้แน่ชัดว่า มนุษย์เรา คิดได้อย่างไร

2. ระบบที่กระทำเหมือนมนุษย์

สื่อสารกับมนุษย์ได้ด้วยภาษาที่มนุษย์ใช้ เช่น ภาษาอังกฤษ เป็นการประมวลผลภาษาธรรมชาติ (natural language processing) อย่างหนึ่ง เช่น เพื่อน ๆ ใช้เสียงสั่งให้คอมพิวเตอร์พิมพ์เอกสารให้ 
      - มีประสาทรับสัมผัสคล้ายมนุษย์ เช่นคอมพิวเตอร์วิทัศน์ (computer vision) คอมพิวเตอร์มองเห็น รับภาพได้โดยใช้อุปกรณ์รับสัญญาณภาพ (sensor)
      - หุ่นยนต์ช่วยงานต่าง ๆ เช่น ดูดฝุ่น เคลื่อนย้ายสิ่งของ
      - machine learning หรือคอมพิวเตอร์เกิดการเรียนรู้ได้ โดยสามารถตรวจจับรูปแบบการเกิดของเหตุการณ์ใด ๆ แล้วปรับตัวสู่สิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนไปได้

3. ระบบที่คิดอย่างมีเหตุผล

หรือคิดถูกต้อง โดยใช้หลักตรรกศาสตร์ในการคิดหาคำตอบอย่างมีเหตุผล เช่น ระบบผู้เชี่ยวชาญ

4. ระบบที่กระทำอย่างมีเหตุผล

agent (agent เป็นโปรแกรมที่มีความสามารถในการกระทำ หรือเป็นตัวแทนในระบบอัตโนมัติต่าง ๆ ) สามารถกระทำอย่างมีเหตุผลคือ agent ที่กระทำการเพื่อบรรลุเป้าหมายที่ได้ตั้งไว้ เช่น agent ในระบบขับรถอัตโนมัติที่มีเป้าหมายว่าต้องไปถึงเป้าหมายในระยะทางที่สั้นที่สุด ต้องเลือกเส้นทางที่ไปยังเป้าหมายที่สั้นที่สุดที่เป็นไปได้จึงจะเรียกได้ว่า agent กระทำอย่างมีเหตุผล อีกตัวอย่างเช่น agent ในเกมหมากรุกมีเป้าหมายว่าต้องเอาชนะคู่ต่อสู้ ต้องเลือกเดินหมากที่จะทำให้คู่ต่อสู้แพ้ให้ได้ เป็นต้น

ระบบงานประยุกต์ที่เกี่ยวข้องกับปัญญาประดิษฐ์

1. ระบบงานประมวลผลภาษาธรรมชาติ

การประมวลผลภาษาธรรมชาติเป็นระบบที่จะช่วยทำให้คอมพิวเตอร์เข้าใจ ภาษาธรรมชาติของมนุษย์ เพื่อให้คอมพิวเตอร์สามารถแปลงคำสั่งที่เป็น ภาษาในชีวิตประจำวันเป็นรูปแบบความรู้ที่คอมพิวเตอร์สามารถนำ ไปใช้งานได้เช่น เครื่องคิดเลขพูดได้ (Talking Calculator) หรือนาฬิกาปลุกพูดได้ (Talking Clock) การบริการสอบถามระบบฐานข้อมูลของ หมายเลขโทรศัพท์ ระบบการตรวจจับคำผิด (Text editing) เป็นต้น

2. ระบบผู้เชี่ยวชาญ

โปรแกรมที่บรรจุความรู้อย่างมากมายที่ใช้โดยผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชาเฉพาะเพื่อช่วยให้บุคคลอื่นๆนำไปใช้ในการแก้ปัญหาได้ ระบบผู้เชี่ยวชาญประกอบด้วยฐานความรู้ที่แสดงอยู่ในชุดกฎของ IF/THEN และวิธีการเพื่อนำไปสู่ข้อวินิจฉัยจากฐานความรู้นั้น ระบบนี้จะช่วยบอกข้อมูลที่จำเป็นเพื่อหาทางแก้ปัญหาและนำไปสู่ข้อสรุปในที่สุด ระบบผู้เชี่ยวชาญส่วนมากจะมีข้อสรุปด้วยปัจจัยที่เชื่อถือได้ ด้วยการพิจารณาจากหลักการทางด้านความรู้การวิเคราะห์ต่างๆ เพื่อยืนยันข้อสรุปนั้น

3. ระบบประมวลผลเลียนแบบระบบเครือข่ายประสาทของมนุษย์

เป็นระบบเครือข่ายประสาทเทียม ที่เรียกว่า นิวโรน ในสมองมนุษย์ ซึ่งมีจำนวนล้านๆ ตัว การประมวลผลกิจกรรมต่างๆ ในลักษณะแบบขนาน (ทำงานพร้อมๆ กัน เพื่อให้ได้ คำตอบอันเดียว) โดยมีการรวบรวมข้อมูลและความสัมพันธ์ในข้อมูลจำนวนมหาศาล และเลียนแบบการทำงานของเซลประสาทในสมองมนุษย์

4. ระบบการมองเห็นภาพและรู้จำภาพของคอมพิวเตอร์

เป็นระบบที่พัฒนาขึ้นมา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มความฉลาดหรือปัญญาให้กับคอมพิวเตอร์ในการมองเห็น และสามารถรู้จำได้ว่าภาพที่ปรากฏอยู่นั้นเป็นภาพอะไร อุปกรณ์สำคัญของระบบคือ กล้องถ่ายภาพดิจิทัล ที่สามารถจัดเก็บภาพไว้ในรูปของข้อมูลดิจิทัล

5. ระบบหุ่นยนต์

เครื่องยนต์ชนิดหนึ่งที่มีลักษณะโครงสร้างและรูปร่างแตกต่างกันไปตามวัตถุประสงค์ หุ่นยนต์ในแต่ละประเภทจะมีหน้าที่การทำงานในด้านต่าง ๆ ตามการควบคุมโดยตรงของมนุษย์ หรืออาจมีการตั้งค่าให้หุ่นยนต์สามารถตัดสินใจได้เองในระดับใดระดับหนึ่ง การควบคุมระบบต่าง ๆ ในการสั่งงานระหว่างหุ่นยนต์และมนุษย์ สามารถทำได้โดยทางอ้อม

ระบบสนับสนุนการตัดสินใจในระดับกลุ่มงาน

ประกอบด้วยส่วนประกอบที่เหมือนระบบสนับสนุนการตัดสินใจทั่วไป ต่างกันที่มีการเพิ่มซอฟต์แวร์สำหรับการจัดการในระดับกลุ่มงาน เพื่อสนับสนุนการตัดสินใจในระดับกลุ่มงาน ให้มีประสิทธิผลมากขึ้น คือจะอนุญาตให้ผู้ใช้หลายๆคน เข้าใช้งานแฟ้มข้อมูลฐานข้อมูล และเครือข่ายอินเทอร์เน็ตในขณะเดียวกันได้ และอนุญาตให้สมาชิกกลุ่มสามารถทำงานงานเดียวกันได้ และอยู่ในที่ต่างๆ ได้